۱۵ راه برای پیداکردن موضوع پایان‌نامه (بخش اول)

مهم‌ترین اتفاقی که هر دانشجوی کارشناسی ارشدی با آن روبه‌روست، نوشتن پایان‌نامه است. یکی از گام‌های جدی در انتخاب موضوع پایان‌نامه است. چگونه موضوعی انتخاب کنیم که هم‌راستا با دغدغه و علاقه ما باشد و بتواند به مسائل مهم تعلیم‌وتربیت کشور بپردازد؟

پایان‌نامه‌ای ارزشمند

حداقل یک سال یعنی نیمی از دوران کارشناسی ارشد پرداختن به پایان‌نامه است. می‌توان به دو شکل این دوران را سپری کرد. اینکه موضوعی که خیلی ربط و نسبتی با آن نداریم انتخاب کنیم و با تلاشی حداقلی آن را بگذرانیم یا اینکه به مسئله‌ای ارزشمند بپردازیم. تحقیق کنیم که چگونه از وضع موجود به وضع مطلوب حرکت کرد. مطالعه‌ کنیم و پژوهش کنیم و با وقت‌گذاری مناسب برای پایان‌نامه مسئله‌ای از مسائل تعلیم‌وتربیت ایران را حل کنیم یا به فهم بهتر آن کمک کنیم.

در این مقاله و مقاله بعد به ۱۵ نکته می‌پردازیم که در انتخاب موضوع پایان‌نامه با نگاهی مسئله‌محور به ما کمک کند.

۱. به علایق و کنجکاوی‌های شخصی خود توجه کنید.

درباره علایق خود در حوزه علوم تربیتی فکر کنید. چه موضوعات، مسائل یا زمینه های مطالعه اشتیاقتان را برمی انگیزد؟ اشتیاق و علاقه واقعی شما می‌تواند انگیزه و تعهدتان را به پایان‌نامه افزایش دهد.

۲. موضوعاتی را مدنظر قرار دهید که با اهداف بلندمدتان همسو است.

موضوع پایان‌نامه‌ای را انتخاب کنید که با اهداف علمی و حرفه‌ای‌تان همسو باشد. به این توجه کنید که چگونه تحقیقاتتان به حوزه‌ای کمک کند که به آن علاقه دارید و به حل مسئله‌های طولانی مدت تعلیم‌وتربیت کمک کند.

۳. پژوهش‌های موجود را بررسی کنید.

به‌شکل گسترده‌ای مقالات و پایان‌نامه‌های موجود را در زمینه‌های علاقه‌مندی‌تان بررسی کنید. شکاف‌ها، مناقشات، مسائل حل نشده یا روندهای نوظهور را شناسایی کنید. به دنبال حوزه‌هایی باشید که در آن، جا برای اکتشاف یا بهبود بیشتر وجود دارد. علاوه بر مقالات و پایان‌نامه‌ها در گزارش‌های دولتی، آمارها، اسناد و داده‌های مربوط به حوزه آموزش‌وپرورش هم کاوش کنید.

۴. حوزه‌های اثر را شناسایی کنید.

جنبه‌ها یا زمینه‌هایی را شناسایی کنید که تحقیقاتتان می‌تواند تأثیر معناداری داشته باشد آن حوزه می‌تواند مربوط به دسترسی به آموزش، کیفیت آموزش، فراگیر بودن، اثربخشی سیاست و… غیره باشد.

‌‌‌‌‌‌‌‌   ‌

۵.  با همتایان خود بحث و طوفان فکری کنید.

با دانشجویان دیگر یا همکارانتان یا فعالان تعلیم‌وتربیت بحث کنید. طوفان فکری کنید، دغدغه‌هایتان را به اشتراک بگذارید و زمینه‌های تحقیقاتی بالقوه را کشف کنید. بحث‌های مشترک اغلب به دیدگاه‌های تازه و جهت گیری‌های جدید تحقیقاتی منجر می‌شود.

۶. با استادان خود مشورت کنید.

با  استادان و متخصصان تعلیم‌وتربیت در ارتباط باشید و گفت‌وگو کنید. درباره علایق، ایده‌ها و زمینه‌های بالقوه برای پژوهش صحبت کنید و مشورت بگیرید. تجربه و بینش آن‌ها می‌تواند شما را به سمت موضوعات پژوهشی مسئله‌محور راهنمایی کند تا مطمئن شوید که پایان‌نامه شما با مسئله‌های تعلیم‌وتربیت کشور همخوانی دارد و به طور مؤثر در حل آن‌ها کمک می‌کند.

۷. به ارتباطات بین‌رشته‌ای توجه کنید.

ارتباط بین گرایش‌های مختلف علوم تربیتی و سایر حوزه‌ها را بررسی کنید. در نظر بگیرید که چگونه بینش‌های جامعه‌شناسی، علوم سیاسی، اقتصاد، روان‌شناسی یا فناوری می‌تواند در پرداختن به مسائل تعلیم‌وتربیت کمک کنند.

۸. مشکلات تعلیم‌وتربیت کشور را تجزیه و تحلیل کنید.

نیازها یا مسئله‌های خاص در نظام آموزشی کشور خود را در نظر بگیرید. درباره بحث‌ها و سیاست‌های جاری در کشور یا در سطح جهان به‌روز باشید. اخبار و خط‌مشی‌ها و گزارش‌ها را مطالعه کنید. روی موضوعاتی تمرکز کنید که پیامدهایی در دنیای واقعی و اجتماعی دارند. همسو کردن پایان‌نامه خود با این موضوعات می تواند پژوهش شما را تأثیرگذارتر کند.

قسمت دوم ۱۵ راه برای پیدا کردن موضوع پایان‌نامه